Vestingstad  Groenlo

GESCHIEDENIS

Groenlo, dat vroeger Grol of Grolle heette, is ontstaan in het begin van de zevende eeuw. Op 2 december 1277 kreeg het Stadsrechten van Graaf Reinoud I van Zutphen. De stad was al vroeg een handelscentrum aan de weg Duitsland – Holland, waardoor er een bloeiend gildewezen ontstond.

In de 16e en 17e eeuw vormde Grolle een sterke vesting die als grensstad
herhaaldelijk werd belegerd, vooral tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In deze periode was de stad afwisselend in Spaanse en Staatse handen. Zo werd Grolle in 1597 veroverd door Maurits van Nassau en in 1606 weer
heroverd door de Spaanse troepen onder Spinola. In 1627 –de oorlog was toen al bijna 60 jaar bezig– kwam de stad definitief in Hollandse handen na de belegering en verovering door prins Frederik Hendrik, zoon van stadhouder Willem van Oranje Nassau.

Dit ‘Beleg van Grol’ was in verschillende opzichten van historisch belang: de Spanjaarden verloren hiermee hun belangrijkste bolwerk in het oosten van het land, waarna de bezettingsmacht definitief verdreven kon worden. Dit belangrijke wapenfeit is door Hugo de Groot vereeuwigd in zijn ‘Obsidia Grollae’ en door Joost van den Vondel in het stuk ‘Verovering van Grol door Frederick Henrick, Prince van Oranje’.

Frederik Hendrik gebruikte bovendien een voor die tijd nieuwe strategie om de stad te heroveren: hij gaf zijn troepen opdracht om rondom Grolle niet alleen schansen en kwartieren te bouwen, maar deze ook te verbinden met een aarden wal: een circumvallatielinie. Zo werd Grolle omsingeld en kon de stad al na 30 dagen veroverd worden. Uniek is dat de circumvallatielinie rondom Groenlo in de bodem nu nog vrijwel helemaal intact is.

GROENLO VANDAAG

Wandel gemoedelijk door het vestingstadje Groenlo. De stervormige gracht omringt de historische binnenstad met het kenmerkende stratenpatroon. Delen van de stadswallen, enkele bastions en een ravelijn zijn nog steeds te vinden in het plaatsje.

Op het bastion ‘De kanonswal’ staat een kanon waar in 1627 daadwerkelijk mee is gevochten. Stedendwinger Prins Frederik Hendrik heeft het kanon na de Slag om Grolle achtergelaten in het vestingstadje. De slag wordt tweejaarlijks nagespeeld in Groenlo: in 2022 is ‘De Slag om Grolle’ gepland op 21,22 en 23 oktober.

Bij de Calixtusbasiliek staat een historisch kanon aan de gracht. De Spaanse bezetters hebben in 1627 bewust een kogel en een flinke hoeveelheid kruit halverwege de loop van dit kanon geplaatst. De daaropvolgende ontploffing resulteerde in een gebroken loop van het kanon.

DAGJE GROENLO

VVV-stadsgidsen nemen je graag mee op Zij vertellen intussen boeiende verhalen. Bij de VVV is een boekje verkrijgbaar met de Vestingstadwandeling, waarin naast de routebeschrijving ook een heel aantal bezienswaardigheden beschreven wordt. Glazen doorkijkpanelen zijn op strategische plekken opgesteld, zij beschrijven in woord en beeld Groenlo in 1627. Laat je ook rondleiden door de kerkers en ontdek het verhaal van Lange Aele en haar dochter Anne die beschuldigd werden van hekserij. Meld je voor een rondleiding op woensdag om 13.30u of 14.30u aan via de VVV 0544-461247. Op zaterdag verzorgen gidsen van het stadsmuseum (0544-462668) rondleidingen om 13.30u en 14.30u.

Verrassende verhalen kun je zelf samenstellen met de progressive webapp ‘1627 door mijn ogen’. Download de app en ga op zoektocht naar cortenstaalfiguren. Scan de qr-codes en kies jouw verhaal over de personages. Sommige keuzes zijn verbluffend. Loop gerust even bij het VVV-inspiratiepunt binnen voor meer informatie of kijk op 627doormijnogen.nl

Beleef Groenlo ook vanaf de gracht. Huur een kajak of kano via ervaargroenlo.nl of boek een rondvaart met schipper bij brouwersnos.nl of welgelegengroenlo.nl Bij de gracht kunnen kinderen zich heerlijk vermaken in de natuurspeeltuin aan de Halve Maanweg. Aan dezelfde weg zijn verschillende diersoorten te bekijken in Dierenpark De Halve Maan.

TOERISTISCHE ATTRACTIES

De Vestingstad Express laat in twee verschillende routes niet alleen de vestingstad en een gedeelte van de insluitingslinie zien, maar ook vier bezienswaardigheden in de omgeving: wijngaard Schepershof, brouwhoes, herberg en openluchtmuseum Erve Kots, kaasboerderij Weenink en – net over de Duitse grens – het Zwillbrockervenn met een kolonie flamingo’s. Onderweg wordt audio-informatie gegeven over de roemruchte geschiedenis van Groenlo met een speciale versie voor kinderen (info en dienstregeling op www.vestingstadexpress.nl).

NATUURPARK DE LEEMPUTTEN
Waar ooit leem gegraven werd voor de steenfabriek in Groenlo, ontstond later een prachtig natuurgebied. Een gedeelte van het totale terrein, ongeveer 8 hectare, is uitsluitend toegankelijk per waterfiets. Dit is een unieke en milieuvriendelijke manier om vanaf het water dit gebied te verkennen en te genieten van de vele planten- en diersoorten die er te vinden zijn, zowel op, langs, als in het water. In de resterende 22 hectare is een natuurpad (ca. 3 kilometer) uitgezet.

WANDELEN EN FIETSEN
Het historische centrum van Groenlo en de groene omgeving daarbuiten bieden volop mogelijkheden voor liefhebbers van wandelen en fietsen. Kies voor een kant- en klare route, of stel zelf een route samen met een knooppuntenkaart. Tip: volg het pad dat de ‘klopjes’ (ongehuwde vrouwen) volgenden in de tijd dat het katholicisme in Nederland verboden was. Aan de route naar de kerk verblijven jaarlijks tussen maart en augustus statig balancerende flamingo’s.

VERBLIJFSMOGELIJKHEDEN
Het centrum van Groenlo biedt verschillende overnachtingsmogelijkheden:
Studio De Kanonswal, B&B Lakerink, B&B Sawadee, Hotel Pot, Aparthotel Havezate Marveld. Kijk voor meer opties op Groenlo.nl

BEZIENSWAARDIGHEDEN

Het Stadsmuseum besteedt uitgebreid aandacht aan Groenlo in de 80-jarige Oorlog

De Oude Calixtuskerk stamt waarschijnlijk uit de tijd kort na 785 en werd eind vijftiende eeuw in gotische stijl verbouwd tot de kerk zoals het er nu uitziet.

Het Scherpenbergbolwerk en Mussenbergbolwerk vormden een belangrijk onderdeel in de verdedigingswerken van de ‘veste Grol’. Een reconstructie van beide bolwerken is opgenomen in een cultuurhistorische stadswandeling. Deze voert ook langs de oude Markt, een 17e eeuwse Stadsboerderij en de Nieuwe Poort. De routefolder is te koop bij de VVV.

In en om Groenlo is de sfeer van de Tachtigjarige Oorlog ook te ervaren tijdens een rit met de Vestingstad Express. De Vestingstad Express is een treintje dat in een rit van ongeveer 1,5 uur niet alleen vestingstadje Groenlo laat zien, maar ook de bezienswaardigheden in de omgeving aandoet, zoals herberg en openluchtmuseum Erve Kots, kaasboerderij Weenink en – net over de Duitse grens – het Zwillbrocker Venn met een kolonie flamingo’s. Meer informatie op www.vestingstadexpress.nl

De belegering en inname van Grolle door Frederik Hendrik is elke twee jaar ‘live’in Groenlo te beleven. Re-enactors (17e eeuwse soldaten) uit heel Europa komen dan naar Groenlo om het ‘Beleg van Grol’ na te bootsen. Meer informatie op www.slagomgrolle.nl

Escaperoom Groenlo is een uitdagend en zenuwslopend spel gebaseerd op de Slag om Grolle in 1627. Het is een uitdagende escaperoom met veel denk- en teamwerk waar u niet zomaar uitkomt.

Grolsch Brouwhuys De Lange Gang: De wieg van het Grolsch bier stond op de plek van De Lange Gang. De Grolsch fabriek stond tot 2004 in Groenlo. Sinds 2018 heeft de vestingstad weer een eigen brouwerij: Brouwersnös.

Kerkers Stadhuis Groenlo: De historische kerkers onder het oude stadhuis van Groenlo zijn weer open. Bekend is dat de kerkers rond 1600 gebouwd zijn, tegelijkertijd met het oorspronkelijke stadhuis. Maar ook is er een hele lijst gevonden met mensen die er gevangen hebben gezeten. Blijkbaar was het een soort huis van bewaring waarin mensen wachtten op hun daadwerkelijke straf. De kerkers zijn het gehele jaar speciaal geopend op woensdag- en zaterdagmiddag om 13:30 uur en om 14:30 uur